Chương 1 - Phúc thay người có hiểu biết, vì họ bước đi trong ánh sáng (Phần 1)

 Từ ngày Đức Giáo hoàng Lêô XIV được bầu chọn, mạng xã hội gần như bùng nổ. Video về ngài xuất hiện khắp nơi: các bài giảng, phát biểu, trả lời phỏng vấn được chia sẻ liên tục. Người Công giáo theo dõi, người ngoài Công giáo cũng tò mò xem. Phần lớn những nội dung ấy là thật, được đăng lại từ các nguồn chính thống và đáng tin cậy.

Nhưng rồi, giữa những điều thật đó, một thực tại rất đáng sợ bắt đầu xen vào. Trên YouTube xuất hiện hàng loạt kênh lạ, đăng những video rất dài, có khi hơn nửa tiếng đồng hồ, trong đó “Đức Giáo hoàng” nói về đức tin, luân lý, và những vấn đề nhạy cảm của Giáo Hội cũng như xã hội. Màn hình chỉ hiện lên một tấm hình tĩnh của ngài, không có cảnh quay, không có chuyển động. Chỉ có một giọng nói—và điều đáng nói là giọng đó giống thật đến rợn người. Không phải ai cũng nhận ra đây là sản phẩm giả mạo.

Những video ấy thu hút hàng chục ngàn lượt xem. Dưới phần bình luận, người ta cầu nguyện, tán thán, và viết “Amen” với tất cả lòng đạo đức chân thành. Họ không hề biết rằng mình đang lắng nghe một sản phẩm của trí tuệ nhân tạo, chứ không phải lời của vị Giáo hoàng thật.

Cho đến hôm nay, nhiều kênh như thế vẫn còn tồn tại trên mạng. Nếu không bị báo cáo và gỡ bỏ, chúng tiếp tục lan truyền, gieo rắc sự nhầm lẫn và âm thầm đánh lừa những người có thiện chí. Điều nguy hiểm là Đức Giáo hoàng không chỉ là một nhân vật tôn giáo, mà còn là một lãnh đạo có ảnh hưởng toàn cầu. Khi lời nói của ngài bị làm giả, hậu quả có thể vượt xa phạm vi Giáo Hội.

Câu chuyện này phơi bày một thực tế rất rõ của thời đại chúng ta: sự thật và giả mạo đang đứng sát nhau hơn bao giờ hết. Ngày nay, chỉ cần một giọng nói được làm giả hay một hình ảnh do máy tính tạo ra cũng đủ khiến hàng ngàn người tin vào điều không có thật—và điều đáng lo nhất là họ tin một cách rất ngay lành, rất vô thức.

Khi đời sống của chúng ta, từ trò chuyện, kết nối cho đến cách hiểu thế giới, ngày càng diễn ra qua màn hình, người Kitô hữu không thể sống như thể mình không liên quan. Sống đức tin trên mạng không chỉ là đăng bài đạo đức, bấm “thích” hay chia sẻ những câu hay. Trước hết, đó là chuyện hiểu mình đang bước đi trong một không gian như thế nào.

“Hiểu biết” trong thời đại số không có nghĩa là đọc hết tin tức hay theo kịp mọi xu hướng—điều đó là không thể. Mỗi ngày, thế giới tạo ra một lượng thông tin khổng lồ vượt quá khả năng tiếp nhận của bất cứ ai. Hiểu biết, đúng hơn, là tỉnh táo: biết mạng xã hội vận hành ra sao, nhận ra những cạm bẫy ẩn sau những thứ tưởng như vô hại, và biết sử dụng mạng với sự khôn ngoan, liêm chính và lòng yêu thương.

Hiểu biết cũng không chỉ là một kỹ năng.

Nó là một thái độ sống,

thậm chí là một thực hành thiêng liêng.

Nhờ đó, chúng ta bảo vệ sự thật, gìn giữ sự hiệp thông, và để cho cách mình hiện diện trên mạng phản chiếu được Đức Kitô— Đấng là Ánh Sáng của thế gian.

Chính vì đời sống Kitô hữu trên mạng chạm đến đời sống nội tâm, các mối quan hệ, xã hội và cả Giáo Hội, nên cuốn sách này bắt đầu bằng một lời mời gọi rất căn bản: trước hết, hãy là người có hiểu biết.